Uluslararası bilim insanlarının oluşturduğu Earth Commission tarafından hazırlanan ve bilimsel mecmua Nature’da yayımlanan yeni bir araştırmada, 40 bilim insanı, inançlı ve adil dünya sistemi için ölçülebilir hudutlar oluşturdu. Bilim insanları bu sonları “adalet ve güvenlik sorunu” olarak nitelendirerek 8 göstergede inceledi.
Buna nazaran, insan faaliyetleri, gezegen güvenliği ve adaletine ait belirlenen 8 göstergeden 7’sinde dünyanın sıhhatinin tehlikeli sonları aşmasına yol açtı.
Bu göstergelerden birincisi olan “iklim” kategorisinde, global sıcaklık artışının 1,5 dereceye ulaşması en tehlikeli hudut olarak belirlendi. İnsanların yaşayabileceği son hudut olarak nitelendirilen 1,5 derecelik sıcaklık artışına şimdi ulaşılmamış olsa da sıcaklık artışında adil ve inançlı hudut olarak belirlenen 1 derece aşıldı.
Küresel sıcaklıklar, sanayi öncesi periyoda nazaran yaklaşık 1,2 derece arttı.
Yüzey suyu göstergesinde akış değişikliği yüzde 20 olması gerekirken yüzde 34 ile inançsız düzeylerde görüldü. Dünyadaki yeraltı suyu düzeyinin yüzde 47’sinin tasa verici süratte tükendiği tespit edildi.
İklim değişikliğini önlemek için korunması gereken ekosistemde inançlı ve adil istikrarın sağlanabilmesi için gezegenin yüzde 50 ila 60’ının bozulmamış olması gerekiyor. Buna rağmen bilim insanları, gezegenin sırf yüzde 45 ila yüzde 50’sinin bozulmamış bir ekosisteme sahip olduğu bulgusuna ulaştı.
Çiftlik, kent ve parklar üzere insan eliyle değiştirilmiş alanlarda bozulmamış ekosistem oranının en az yüzde 20 ila 25 olması gerekirken, değiştirilen bu alanların üçte ikisinin bu maksadı karşılamadığı görüldü.
Nitrojen ve fosfor kullanımındaki eşitsizlik tehlikeli boyutta
Besin döngüleri göstergesinde, ülkelerin nitrojen ve fosfor kullanımı incelendi. Gelişmiş ekonomiler ve dar gelirli ülkeler ortasındaki nitrojen ve fosfor kullanımındaki eşitsizliğin tehlikeli boyutta olduğu tespit edildi.
Ağırlıklı olarak otomobil egzozları, fabrikalar, kömür, petrol ve doğal gaz tesislerinin yol açtığı aerosol kirliliği, tehlikeli hududu aşmayan tek gösterge oldu.
“Bulgularımız epey telaş verici”
Earth Commission Eş Başkanı ve çalışmanın baş müellifi Johan Rockström, araştırmaya ait değerlendirmesinde, tüm gezegenin istikrar ve dayanıklılığının riskte olduğu “antroposen” periyodunda bulunulduğunu belirterek, şu tabirleri kullandı:
“Bulgularımız epey telaş verici. Tahlil edilen 5 temel alanda, global ve lokal ölçekte birçok hudut aslında aşıldı. Bu, vaktinde bir dönüşüm gerçekleşmediği takdirde geri dönüşü olmayan aşım noktalarının ve insan refahı üzerindeki yaygın tesirlerin kaçınılmaz olacağı manasına geliyor. Mevcut ve gelecek jenerasyonlar için inançlı ve adil bir gelecek sağlamak istiyorsak, bu senaryodan kaçınmak çok önemli.”
Earth Commission Eş Başkanı ve Akademik Komite Yöneticisi Dahe Quin, birçok kriterin tehlikeli boyutta olduğunu vurgulayarak, “
.” ihtarında bulundu.
