Kent insanları ile kentte yaşayan insanları birbirinden ayırmak gerekir. Kentlilik diğer bir şey, kentte yaşıyor olmak öbür bir şeydir zira. Kentte yaşamak insanı kentli kılmaz. İnsan kentleşir. Hatta kentleşme dahi insanı kentli yapmaya yetmez. Kentli olmak üç beş jenerasyon geçmiş tecrübe lakin daha çok kentteki üretim bağlantılarında rol almak yanında, kentli olmanın sosyolojine uygun tavır ve davranış oryantasyonu ile ilgili bir durumdur.
Bu tarihi, üretim bağları ile ilgili ve antropolojik bir husustur lakin şu kadarını söylemekte yarar olsa gerekir; en azından yeni bir tartışma konusu olması bakımından. Kentlerdeki köpekler konusu, kentleşmiş ve kentli insanların sorun ettiği bir bahis olmaktan çok, kentte yaşayan, kentli olmayan, kentleşememiş insanların ve toplulukların sorun ettiği bir mevzudur daha çok. Bu biraz da köylülük ve kırsallık geçişinden kurtulma dileğinin bir eğilimi de olabilir.
Öte yandan kent çepherlerinde ve gettolarda yaşayanların, köpekler ile müsabaka mümkünlüğünün ve gerçeğinin altını çizmek gerekir tabi. Lakin şu bir gerçek, köpeklere ait an agresif, en acımasız ve en trol insanları gözlemleyin yahut inceleyin, karşınıza kentteki geçmişi fazla olmayan yahut kentleşememiş bireylerden oluştuğunu görürsünüz… Bunun bir açıklaması elbette var. Bu, kentli insanın kentlerdeki köpekleri çok sevdiği manasına gelmez lakin köpeklerin ömür hakkı konusunda daha olgunlaşmış bir kanıya ve bakış açılarına sahip olabildikleri manasına gelir…
Diğer bir bahis “kentte yaşayan başıboş köpekler” tanımlaması ile “kent köpekleri” tanımlamasının kıyaslama açısından kentlilik ve köylülük üzerinden de kıymetlendirilmesi gerektiği üzerinedir. Köpekler kentlere beşerler üzere sistematik olarak bir yerlerden göç edip gelmemişlerdir. Oralarda yaşarken ve kuşaklar uzunluğu hayatlarını devam ettirirlerken büyüyen çarpık kentleşmenin içerisinde kalmışlar ve bunun yanı sıra yakın çevrelerden tekrar insan tipinin neden olduğu zorunluluklar nedeniyle ömürde kalmanın uğraşı ile kentlere yönelmişlerdir. Bu ortada haliyle tıpkı insan tipi üzere üremişler ve çoğalmışlardır.
Şimdi bu tahlili bir yana bırakarak kolay, anlaşılır ve tahminen de absürt ancak “eşitlikçi hayat hakkı” bağlamında bir kıyaslama ile yolumuza/yazımıza devam edelim;
İnsanlar hayvanlardan rahatsızmış.
E, hayvanlar da insanlardan rahatsız. Ne yapacağız artık?
Hayvan çeteleri varmış.
E, insan çeteleri de var. Nasıl yapalım?
Köpekler saldırıyormuş.
İnsanlar da saldırıyor ve yaralıyor. Dahası öldürüyor.
PEKİ, TAHLİL?
Öncelikle, her canlı kendi çeşidine ve öbür tiplere başkasına hürmet gösterecek. Gösteremiyorsa tahammül edecek. Zira dünya herkesin. Herkes dünyalı.
Ne hoş, rahatsız olduğun canlıyı öldür. Güya dünya yalnızca beşere ilişkin. Ve güya rahatsız olma tasarrufu yalnızca beşere dair. Elbette insanların katili, hırsızı, namussuzu süreç görüyor ve mahpusa atılıyor. Kimseyi asmıyoruz yahut zehirli ilaç vererek uyutmuyoruz o denli değil mi? Lakin mahpusa atılanlar ıslah olmayacak kadar berbat olanlar ve tehlikeli olmaktan vazgeçemeyecek kadar hastalıklı olanlar o denli değil mi? İnsan öldüreni dahi 3, 5 yıl sonra hür bırakıyoruz.
Köpeklerin saldırgan olanları, hasta olanları, çete başlarını ayıklayalım ve tedavilerini yaparak, ömürlerini öteki canlılara ziyan vermeyecek formda sürdürmelerine imkan verelim. Bitti gitti… Hepsi bu…
Evet kentlerde hayvan popülasyonu arttı. Lakin unutmayın insan popülasyonu da arttı. Popülasyon artışı yalnızca insanın hakkı olan bir özgürlük değil.
Her neyse, buna karşın kentlerdeki hayvanların sistematik bir planlama ve uygulama ile kısırlaştırılmaları bu sorunu 3, bilemedin 5 yılda büsbütün çözer. O nedenle olur olmaz yerlere harcanan paraların bir kısmıyla hayvanların sistematik kısırlaştırmalarını yapalım, 3, 5 yıl sabredelim, sorun resen bitecektir. 3, 5 yıl uğruna hayvanları esaret şartlarına, eziyet şartlarına kapatarak ve sahiplenen olmazsa öldürerek sorunu çözemeyiz. Yalnızca insanlığımızı çözeriz. Geride çözülmeyen ne kaldıysa tabi…
Velhasıl katil olmayın… Daha fazla katil olmayın… Soykırım yapmayın… Ve soykırımı savunmayın… İnsan soykırımı ile hayvan ve çeşit soykırımı tıpkı şeydir…
Bir köpeği öldürmekle, bir insanı öldürmek eşdeğerdir… Bunu algıladığımız an daha merhametli, daha vicdanlı ve tabiata daha saygılı oluruz… Bunu anladığımız vakit daha âlâ oluruz. Dahası bunu şuurlu bir duygusallık ve hassaslıkla içselleştirir ve hayatımıza katarsak daha inançlı ve daha dindar oluruz…
Yazar: İsmail Topkaya -İndigo