Güney Afrika’daki sardalya balıklarının ılıman bölgelerdenHint Okyanusu’na gerçek gerçekleştirdiği ve ülkede “KwaZulu-Natal Sardalya Koşusu” olarak bilinen 1500 kilometrelik tek istikametli devasa göç hareketine milyarlarca sardalya katılıyor.
Ülkedeki çeşitli üniversiteler ve araştırma merkezlerinde vazifeli akademisyenlerce hazırlanan “Güneydoğu Afrika’daki Kitlesel Göç Sardalya Koşusu Ekolojik Tuzak İçinde” başlıklı makaleye nazaran Güney Ekvator akıntısının bir kesimi ve okyanuslardaki en süratli akıntılardan biri olan Agulhas akıntısı boyunca gerçekleşen bu göç hareketine çeşitli yırtıcı kuşlar ve başka deniz canlıları da dahil oluyor. Göç hareketine katılan sardalyalar, bölge halkı için de önemli bir ticari gelir kaynağı oluşturuyor.
AA muhabirine konuşan Nelson Mandela Üniversitesi Kıyı ve Deniz Araştırmaları Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Lorien Pichegru, bu göçün hala birçok taraftan gizemini koruduğunu söyledi.
Sardalya Koşusu’nu biyokütle açısından dünyanın enbüyük hayvan hareketliliği olarak nitelendiren Pichegru, bu göç hareketinin başta deniz kuşları olmak üzere birçok yırtıcı hayvan için çok kıymetli olduğunu tabir etti.
Pichegru, “Örneğin Kap Sümsüğü kuşları. Buradaki çeyrek milyon kuş yumurtlama döngülerini sardalyaların koşusuna nazaran ayarlıyor. Böylece yavruladıkları vakit çok kolay avlanabilecekleri bir periyoda denk gelmiş oluyorlar. Ömür döngülerini sardalya koşusu etrafında şekillendiren çok fazla hayvan var” dedi.
Sardalyaların sıcak suları sevmediğini ve bu bağlamda iklim krizinin bu balıklar üzerindeki tesirinin araştırıldığını kaydeden Pichegru, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Afrika’daki sardalyaların iklim krizi ve çok avlanma baskısı altında azaldığını söyleyebiliriz. Sardalyaların ortalama 2-3 yıllık ömürleri var. Yani aslında sardalyaların varlıklarının devamı, yumurta ve larvalarının hayatta kalmasına bağlı ve bu durum deniz suyu sıcaklığından direkt etkileniyor.
Eğer sıcaklık yüksekse larvaların büyüyüp yetişkin olması ve yine yumurtlaması süreci zorlaşıyor. Yani iklim değişikliği katiyen sardalya sayısını düşürüyor. Bu şartlar altında önümüzdeki yıllarda sardalya koşusunun durması da mümkün. Bunun olması halinde birçok hayvan göç edecektir. Bunların ortasında köpek balıklarını göstermek mümkün. Tıpkı vakitte zati kuşağı tükenmekte olan Cape gannet kuşlarının geleceği daha da tehlike altına girecektir. Ayrıyeten bölgede gelirleri bu balıklara bağlı olan balıkçılar da etkilenecektir. Bu aslında tüm besin zincirinin etkilenmesi manasına geliyor”
Bölgede devam eden petrol ve gaz arama çalışmalarının da habitatı etkilediğini bildiren Pichegru, deniztabanındaki hafriyat çalışmalarının önemli bir ses kirliliği oluşturduğunu ve bunun da canlıları olumsuz etkilediğini anlattı.
Olası petrol sızıntıları karşısında da telaşlı olduklarını lisana getiren Pichegru, “Tüm bunların yanı sıra bölgede dünya üzerindeki en süratli akıntılardan olan Agulhas akıntısı mevcut. Bu, muhtemel bir sızıntının tesirlerinin çok geniş bir alana yayılmasına yol açabilir” ikazında bulundu.
Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi (CNRS) himayesinde kurulan 1 Ocean Vakfı, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı (UNESCO) dayanağıyla gerçekleştirdikleri ortak proje kapsamında bu devasa göçü bilim insanları, sanatkarlar ve aktivistlerle birlikte kayda alıyor.
Vakfın kurucularından olan su altı fotoğrafçısı Alexis Rosenfeld, “Görünmeyeni görünür kılmak” mottosuyla yola çıktıklarını ve başlattıkları projeyle biyoçeşitliliğin ehemmiyetini göstermek istediklerini, bu nedenle projelerini “Yaşamın Muazzam Göçü” olarak isimlendirdiklerini kaydetti.
Projeye başlamalarındaki asıl nedenin Güney Afrika kıyılarında başlatılan bir doğal gaz ve petrol arama çalışması olduğunu aktaran Rosenfeld, bu durum karşısında endişelendiklerini, çalışmalara karşı direkt bir çabaya girmek yerine bu projenin neye mal olabileceğini göstermek için kendi sinema projelerini hayata geçirdiklerini anlattı.
Rosenfeld, “Olumlu anlatıların gücüne inanıyoruz. Böylece dünyaya, tehlikeye atılan ekosistemin, hayatın büyükgöçünün ne olduğunu gösterebileceğiz. Bu ömrün ne kadar hoş olduğunu göstermek, yaşanan durumla direkt çaba etmekten daha güçlü” diye konuştu.
Projeye başlamalarındaki bir öteki yönlendirici ögenin da iklim değişikliği olduğundan bahseden Rosenfeld, şunları söyledi:
“İklim değişikliğinin okyanus akıntıları üzerinde büyük bir tesiri var ve bu durum göçleri de değerli ölçüde etkiliyor. Örneğin olağanda bu her sene gerçekleşen bir göç hareketi ve geçen sene çok hoş bir biçimde gerçekleşti, biz de kayda alabildik lakin birkaç sene evvel bu göç hareketini göremedik, şu an ise sınırlanmış bir durumda. Bu da iklim değişikliğinin direkt sonuçlarından biri”
Göç hareketine milyarlarca hayvanın dahil olduğunun altını çizen Rosenfeld, “Bazen önünüzü bile göremiyorsunuz zira görüş açınız hayvanlarla dolu oluyor. Etrafınızda milyonlarca sardalya, 50’yi aşkın yüzebilen kuş, 20-30 yunus olabiliyor. Bu türlü olduğunda da nerede olduğunuzu ve ne yaptığınızı bile unutabiliyorsunuz” diyerek kelamlarını tamamladı.